Phát triển bền vững - Xu thế tất yếu của doanh nghiệp trong tương lai gần
Chủ nhật - 17/11/2024 21:58
Phát triển bền vững đang trở thành xu thế chung cũng như yêu cầu bức thiết của cả thế giới, Việt Nam cũng xem đây là một chiến lược quan trọng trong tiến trình phát triển, xây dựng đất nước. Các doanh nghiệp không thể đứng ngoài xu thế này, do đó cần nắm rỏ các tiêu chí và xây dựng lộ trình để hòa mình vào dòng chảy chung của đất nước. Sau đây chúng tôi cùng bạn đọc cùng tìm hiểu một số nội dung về phát triển bền vững đối với doanh nghiệp.
Ba trụ cột của Phát triển bền vững (nguồn: Internet)
Phát triển bền vững là gì? Phát triển bền vững (PTBV) là một khái niệm bao trùm ở nhiều mức độ, lĩnh vực khác nhau. Lớn thì cả thế giới, lãnh thổ, quốc gia. Nhỏ thì từng ngành nghề, lĩnh vực, doanh nghiệp... để giải quyết toàn diện các vấn đề từ khai thác tự nhiên phục vụ nhu cầu đời sống con người cho đến bảo toàn cho thế hệ tương lai. Theo báo cáo "Tương lai chung của chúng ta" của Liên Hợp Quốc năm 1987 thì phát triển bền vữnglà một quá trình phát triển nhằm đáp ứng các nhu cầu của thế hệ hiện tại mà không làm tổn hại đến khả năng này của các thế hệ tương lai trên cơ sở kết hợp chặt chẽ, hài hoà giữa tăng trưởng kinh tế, giải quyết các vấn đề xã hội và bảo vệ môi trường. Đối với doanh nghiệp, PTBV có nghĩa là áp dụng các chiến lược, biện pháp vào hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm gia tăng lợi nhuận nhưng đáp ứng các tiêu chí về môi trường, xã hội của PTBV trong từng giai đoạn. PTBV là một trong những mục tiêu dài hạn, thể hiện tầm nhìn chiến lược của doanh nghiệp. Doanh nghiệp có thể có nhiều hướng đi để thực hiện được mục tiêu của mình nhưng luôn cần thực hiện tốt trách nhiệm với con người, trách nhiệm với xã hội và trách nhiệm với môi trường sống. Mỗi ngành nghề, lĩnh vực đều có các giải pháp phát triển một cách bền vững riêng, nhưng cốt lõi chung của một doanh nghiệp bền vững chính là phải cân bằng được cả ba yếu tố về kinh tế, xã hội và môi trường. Các kế hoạch và hoạt động kinh doanh đều phải được triển khai dựa trên yêu cầu cân bằng đó, để không chỉ mang lại hiệu quả về kinh tế mà còn đảm bảo xử lý các rủi ro về xã hội và an toàn cho môi trường. Tiêu chí đánh giá Phát triển bền vững của doanh nghiệp Chương trình nghị sự 2030 về PTBV bao gồm 17 Mục tiêu PTBV (SDGs) với 169 chỉ tiêu nhằm chấm dứt đói nghèo, chống bất bình đẳng, bất công và chống biến đổi khí hậu cho tới năm 2030 đã được thông qua ngày 25/9/2015. Chương trình nghị sự nhấn mạnh vai trò của các doanh nghiệp trong việc thực hiện thành công SDGs bên cạnh vai trò của chính phủ và các tổ chức quốc tế. Điều này có nghĩa các doanh nghiệp được xem là một trong những yếu tố chủ chốt, đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng đầu tư vào đổi mới sáng tạo nhằm đáp ứng yêu cầu PTBV và báo cáo tới các nhà hoạch định chiến lược về cách thức hoạt động của mình để đóng góp vào Chương trình nghị sự về PTBV toàn cầu. Để thực hiện tốt điều này đòi hỏi sự PTBV từ phía doanh nghiệp. PTBV là bộ khung chính để doanh nghiệp xây dựng bộ máy hoạt động của mình, tối ưu quy trình sản xuất kinh doanh, chuỗi cung ứng… để từ đó không chỉ tạo ra các tác động tích cực đối với môi trường, góp phần phát triển cộng đồng mà còn tạo ra những giá trị bền vững cho chính doanh nghiệp đó. Xét về mặt lâu dài, việc đầu tư cho PTBV sẽ là nhân tố quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Trong lộ trình hướng đến mục tiêu PTBV của mỗi quốc gia phải kể đến vai trò quan trọng của các doanh nghiệp, lực lượng góp phần đáng kể tạo ra của cải, vật chất cho xã hội; nhưng cũng chính là tác nhân để lại những tác động ảnh hưởng đến môi trường. Một chiến lược PTBV toàn diện sẽ giúp doanh nghiệp sớm nhận diện rủi ro trong toàn bộ chuỗi cung ứng của mình để có kế hoạch điều chỉnh kịp thời, nâng cao hiệu suất hoạt động, xây dựng niềm tin đối với khách hàng và với tất cả các bên liên quan, qua đó nâng tầm giá trị doanh nghiệp. Bộ chỉ số Bền vững doanh nghiệp (CSI) được xây dựng như là thước đo giá trị của doanh nghiệp dựa trên các tiêu chí về PTBV trong các lĩnh vực kinh tế, môi trường và xã hội, như là một công cụ để ghi nhận các mục tiêu, đo lường và quản lý các thay đổi nhằm làm cho hoạt động của doanh nghiệp được bền vững hơn. CSI bao gồm các tiêu chí phù hợp với bối cảnh chính trị, xã hội trong nước cũng như các thông lệ quốc tế. Những tác động tích cực cho nền kinh tế, cho môi trường và cộng đồng của một chiến lược PTBV vì doanh nghiệp hiệu quả là điều rất cần được nhân rộng, chung tay vì một Việt Nam tốt đẹp hơn. Bộ tiêu chí của Quốc tế hay Việt Nam đều có điểm chung là đánh giá doanh nghiệp dựa trên 3 khía cạnh: kinh tế, xã hội, môi trường, bao gồm cả các tiêu chí định tính và định lượng. Tại Việt Nam, các doanh nghiệp PTBVđược đánh giá chủ yếu thông qua bộ tiêu chí CSI trên 4 lĩnh vực của Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI). Bộ chỉ số này được cập nhật và đổi mới qua từng năm để phù hợp với bối cảnh phát triển của đất nước. Bộ chỉ số đánh giá PTBVmới nhất của VCCI (CSI 2021) có 119 chỉ tiêu trong đó có 12 chỉ số kết quả phát triển bền vững, 22 chỉ số quản trị, 25 chỉ số về môi trường và 60 chỉ số về lao động và xã hội. Tổng quan về các tiêu chí đánh giá Phát triển bền vững gồm: 1. Các tiêu chí chung: 2. Các tiêu chí cụ thể đối với từng lĩnh vực: 2.1 Kinh tế: Sản xuất bền vững; Tiêu dùng bền vững; Đảm bảo sự hài lòng của khách hàng và người tiêu dùng. 2.2 Môi trường: Tuân thủ pháp luật Việt Nam về Bảo vệ môi trường; Phòng ngừa ô nhiễm, khắc phục sự cố, cải thiện môi trường; Tiết kiệm tài nguyên, ứng phó biến đổi khí hậu; Bảo vệ tài nguyên rừng, bảo vệ đa dạng sinh học; Bảo vệ tài nguyên đất; Bảo vệ tài nguyên nước; Bảo vệ môi trường không khí, bụi, tiếng ồn, độ rung; Bảo vệ tài nguyên khoáng sản; Bảo vệ tài nguyên môi trường biển. 2.3 Xã hội, lao động và quyền con người: Quan hệ xã hội; Phòng chống tham nhũng và độc quyền kinh doanh; Sử dụng lao động; Đào tạo lao động; Nội quy lao động; Thời gian làm việc và nghỉ ngơi; Chế độ tiền lương, thưởng và trợ cấp; Các chế độ bảo hiểm; An toàn vệ sinh lao động; Chăm sóc sức khỏe và phúc lợi cho người lao động; Dân chủ tại nơi làm việc và thỏa ước lao động tập thể. Lợi ích của Phát triển bền vững đối với doanh nghiệp Phát triển bền vững đang là hướng đi tích cực mà bất kì doanh nghiệp ở quy mô nào đều muốn hướng đến. Thực tế cho thấy, lợi ích của PTBV đối với doanh nghiệp có rất nhiều nhưng có thể kể đến một vài lợi ích cơ bản và trước mắt như sau. 1. Phát triển bền vững giúp doanh nghiệp cải thiện thương hiệu và lợi thế cạnh tranh: Việc thể hiện doanh nghiệp kinh doanh nhưng vẫn quan tâm, tôn trọng đến các yếu tố về môi trường và xã hội giúp doanh nghiệp cải thiện được uy tín của thương hiệu, gia tăng lòng tin với các đối tác cũng như cộng đồng xã hội. Thông qua chiến lược phát triển bền vững, doanh nghiệp sẽ có nhiều cơ hội để thu hút nguồn vốn, nguồn nhân lực để phục vụ mở rộng kinh doanh, đóng góp vào nền kinh tế xanh. 2. Phát triển bền vững giúp khai thác hiệu quả tài nguyên, nâng cao năng suất và giảm thiểu chi phí: Các doanh nghiệp theo đuổi mục tiêu PTBV luôn có những chiến lược, những kế hoạch cụ thể trong việc sử dụng nguồn lực, bảo tồn tài nguyên... về lâu dài kinh doanh bền vững giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí cho các yếu tố đầu vào như điện, nước,... khắc phục các sự cố mang tính hệ thống đồng thời nâng cao chất lượng môi trường làm việc cũng như năng suất của nhân viên. 3. Phát triển bền vững thúc đẩy trách nhiệm của doanh nghiệp với các vấn đề môi trường, xã hội: Để đối phó và làm giảm thiểu các tác động của nền kinh tế đến môi trường, nhiều quốc gia và khu vực đã và đang ban hành và đổi mới các luật lệ chính sách liên quan đến việc bảo vệ môi trường trong kinh doanh. Việc theo đuổi từ sớm mô hình kinh doanh bền vững sẽ giúp doanh nghiệp chủ động hoạch định chiến lược phát triển của mình, linh hoạt thích nghi với những thay đổi liên tục của pháp luật và chủ động hòa nhập, tiến xa hơn trên thị trường quốc tế.
Bình đẳng giới là tiêu chí được quan tâm trong Tiêu chí xã hội - Ảnh minh họa
Doanh nghiệp làm gì để tham gia vào PTBV Trước hết doanh nghiệp cần xác định rõ mục tiêu kinh doanh khi triển khai dự án, hoạt động mới. Đặt ra và trả lời câu hỏi: Điều mình đang làm, sẽ làm sẽ mang lại lợi ý gì cho doanh nghiệp, xã hội và môi trường? Đây chính là kim chỉ nam dẫn đường cho mọi hoạt động từ khâu đầu tiên đến bước cuối cùng và vòng xoay tiếp theo. Thứ hai, cần xây dựng hệ thống quản trị doanh nghiệp hiệu quả. Để có thể phát triển bền vững, các doanh nhân, nhà quản lý và chủ doanh nghiệp phải kiên định với chiến lược dài hạn này trong từng giai đoạn phát triển. Thứ ba, xây dựng, duy trì văn hóa doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp thể hiện được chiến lược công ty, duy trì sự PTBVnhờ truyền được cảm hứng cho nhân viên và đồng nhất giá trị doanh nghiệp. Đồng thời, chính văn hóa doanh nghiệp cũng là yếu tố giúp nâng cao năng suất và chất lượng công việc. Vì lẽ đó, việc xây dựng và duy trì văn hóa doanh nghiệp là điều hết sức quan trọng và cần thiết cho tất cả các doanh nghiệp. Thứ tư, quan tâm, bảo vệ thương hiệu sản phẩm. Thương hiệu là giá trị vô hình nhưng lại có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc tạo ra lợi nhuận và giá trị cho doanh nghiệp. Nhà lãnh đạo phải hiểu tầm quan trọng của việc xây dựng bản sắc thương hiệu và cả những sự kết nối về mặt cảm xúc giữa thương hiệu với khách hàng của họ. Chính sự kết nối này đã đưa khách hàng đến gần hơn với sản phẩm của doanh nghiệp và thậm chí trở thành những sợi dây gắn kết khách hàng với sản phẩm. Thứ năm, không ngừng đổi mới, sáng tạo. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế thế giới và đặc biệt trước làn sóng của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra vô cùng mạnh mẽ hiện nay, đổi mới và sáng tạo đóng vai trò then chốt đối với sự sống còn và phát triển của doanh nghiệp. Đổi mới, sáng tạo trong doanh nghiệp không chỉ là việc sáng tạo ra những sản phẩm mới, công nghệ mới mà còn là việc thay đổi phương thức quản trị, trao đổi giữa doanh nghiệp với khách hàng, cách thức chăm sóc khách hàng hay đơn giản là trong cách thức giao tiếp giữa các nhân viên của doanh nghiệp. Thứ sáu, quan tâm đến an toàn sức khỏe môi trường. Quản lý tốt các tác động về môi trường là một thước đo mức độ hiệu quả trong việc xử lý thách thức chiến lược và vận hành của một doanh nghiệp. Chính vì thế, các nhà đầu tư xem xét kỹ hơn các thông tin về môi trường để dự trù tốt hơn các rủi ro kinh doanh cũng như phản ánh kết quả cam kết PTBVtrong danh mục đầu tư của mình. Thứ bảy, chú trọng vấn đề xã hội - đặc biệt cần nỗ lực thực hiện bình đẳng giới. Trong một xã hội bình đẳng giới, nam và nữ đều được tiếp cận với giáo dục, dịch vụ chăm sóc sức khỏe, đào tạo nghề, tạo việc làm, tăng thu nhập, tham gia vào các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội, chính trị… Bình đẳng giới có nghĩa là không còn sự phân biệt đối xử dựa trên giới tính, phụ nữ và nam giới có địa vị và cơ hội phát triển bình đẳng trong xã hội. Bình đẳng nói đến ở đây không có nghĩa là nam giới và phụ nữ hoàn toàn như nhau mà là các điểm tương đồng và khác biệt giữa họ vẫn được thừa nhận và tôn trọng. Những doanh nghiệp hướng đến mục tiêu PTBVhiểu rằng, thúc đẩy bình đẳng giới trong việc thực hiện các chính sách nhân sự là yếu tố then chốt giúp nâng cao năng suất, hiệu quả lao động và tăng sự gắn bó, kết nối của nhân viên với doanh nghiệp. Với việc thực hiện mục tiêu PTBV sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho doanh nghiệp, đáp ứng xu thế của xã hội. Để thực hiện được mục tiêu này, doanh nghiệp cần phải nghiên cứu, đáng giá, xây dựng chiến lược và theo đuổi thực hiện dài lâu.
