Doanh nghiệp kiến nghị về thực hiện Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu

Khu KTTMĐB Lao Bảo đã được đầu tư trên 1.541 tỷ đồng để xây dựng kết cấu cơ sở hạ tầng. Cùng với một số chính sách ưu đãi hiện có, tỉnh Quảng Trị đã thu hút được 64 dự án đầu tư với tổng số vốn đăng ký gần 3.698 tỷ đồng; trong đó có 43 dự án đi vào hoạt động, có tổng vốn đầu tư 2.988 tỷ đồng và 13 dự án đang triển khai xây dựng. Ngoài ra còn có 380 phương án kinh doanh thương mại, dịch vụ được cấp giấy chứng nhận đầu tư, có tổng số vốn đăng ký 1.500 tỷ đồng… Thông qua các dự án đầu tư, các doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn đã giải quyết việc làm và thu nhập cho gần 4.500 lao động trực tiếp và khoảng 500 lao động gián tiếp, đồng thời đóng góp lớn vào nguồn thu ngân sách của tỉnh.
Theo Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu số 45/2005, Khu KTTMĐB Lao Bảo nằm trong khu phi thuế quan, được hưởng chính sách ưu đãi về hoàn thuế, miễn thuế. Tuy nhiên trong mấy năm trở lại đây, nhất là từ khi có Quyết định 72/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 26/11/2013, quy định cơ chế chính sách tài chính đối với Khu kinh tế cửa khẩu và Thông tư 109/2014/TT-BTC của Bộ Tài chính ban hành ngày 15/8/2014, hướng dẫn thực hiện một số điều của Quyết định 72, nhiều chính sách ưu đãi đã bị cắt giảm và tình hình thu hút đầu tư vào khu kinh tế này ngày càng trở nên khó khăn. Từ năm 2015 tới nay, đã có một số nhà đầu tư đến tìm hiểu nhưng chưa có dự án nào được cấp giấy chứng nhận đầu tư. Thực tế, những doanh nghiệp đang hoạt động hiện cũng gặp không ít khó khăn nên sản xuất, kinh doanh kém hiệu quả. Trong khi đó, ngày 1/9/2016 Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu chính thức có hiệu lực, quy định các khu kinh tế cửa khẩu phải có hàng rào cứng. 

Mặc dù, Khu KTTMĐB Lao Bảo vẫn đảm bảo điều kiện cho việc kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan; quan hệ mua bán, trao đổi hàng hóa giữa khu này với bên ngoài là quan hệ xuất khẩu, nhập khẩu. Vậy nhưng điều 4, Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu mới (Luật 107/2016 QH13) đòi hỏi phải xây dựng hàng rào cứng. Điều đó đồng nghĩa với việc sẽ phải xóa bỏ những cơ chế đặc thù của một khu phi thuế quan đã gây ra những khó khăn cho hàng trăm doanh nghiệp tại đây. Ngoài ra còn kể đến hàng chục dự án đang đầu tư phải ngừng hoạt động, hàng nghìn lao động phải thất nghiệp, đặc biệt là gây lãng phí hàng nghìn tỷ đồng của nhà nước, của các doanh nghiệp, các nhà đầu tư tại Khu KTTMĐB Lao Bảo trong suốt hơn 17 năm qua. 

Ông Trương Nhật Linh, Giám đốc Công ty xuất nhập khẩu ABO Việt Nam cho biết: “Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu số 107/2016 có hiệu lực từ ngày 1/9 cho thấy, quy định về khu phi thuế quan có định nghĩa khác hoàn toàn với định nghĩa như Quyết định 72 của Thủ tướng Chính phủ. Như vậy, cộng đồng doanh nghiệp trong Khu KTTMĐB Lao Bảo đang lâm vào tình cảnh khó khăn, nhất là cũng chưa biết sau ngày 1/9 thì Quyết định 72 liệu có còn hiệu lực hay không và các quy định đảm bảo cho doanh nghiệp được hưởng ưu đãi đầu tư theo Quyết định 72 của Thủ tướng Chính phủ cũng có còn hiệu lực hay không ?”. 

Qua gặp gỡ với nhiều doanh nghiệp đang kinh doanh tại Khu KTTMĐB Lao Bảo, chúng tôi thấy rằng những quy định trong Luật 107/2016 QH13 đang được cộng đồng doanh nghiệp hiểu theo nhiều cách khác nhau. Phần lớn họ đang băn khoăn vì không biết trong thời gian tới đây hoạt động của mình tại khu kinh tế này sẽ như thế nào để có hướng chuẩn bị và chủ động. Nếu thay đổi luật thì doanh nghiệp sẽ mất đi những ưu đãi hiện có. Vì vậy cộng đồng doanh nghiệp ở Lao Bảo mong muốn nhà nước cần tạo điều kiện duy trì cho các dự án đã đầu tư được hưởng những ưu đãi trong giấy chứng nhận đầu tư như trước đây. Bởi điều này sẽ đảm bảo quyền lợi cho các doanh nghiệp đã đầu tư một khoản tiền khá lớn và có nhiều đóng góp cho việc xây dựng Khu KTTMĐB Lao Bảo trong thời gian qua. 

Ông Nguyễn Văn Minh, Chủ tịch Hội doanh nghiệp Khu KTTMĐB Lao Bảo cho rằng: “Tại Quyết định của Thủ tướng Chính phủ số 72/2013/QĐ-TTg quy định cơ chế, chính sách tài chính đối với khu kinh tế cửa khẩu hiện vẫn còn hiệu lực. Trong đó nói rõ: Khu phi thuế quan thuộc khu kinh tế cửa khẩu là khu vực địa lý có ranh giới xác định, được ngăn cách với lãnh thổ bên ngoài bằng hàng rào cứng, trừ Khu KTTMĐB Lao Bảo và Khu Kinh tế Cửa khẩu Cầu Treo. Như thế có nghĩa rằng, trước đó cũng từng có quy định về hàng rào cứng ở khu phi thuế quan nhưng ở Khu KTTMĐB Lao Bảo có đặc thù riêng nên Quyết định số 72 đã có hướng mở như vậy. Vì thế chúng tôi mong muốn, ở Luật 107/2016 QH13 này cần phải có các nghị định hoặc thông tư hướng dẫn nói rõ như Quyết định 72”. 

Việc xây dựng Khu KTTMĐB Lao Bảo là dựa trên tinh thần của Hiệp định hợp tác kinh tế- văn hóa của Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Lào. Vì vậy, ở đây có cơ chế quản lý kinh tế đặc biệt và là nơi có địa hình đặc thù, có tuyến đường xuyên Á nằm trên Hành lang kinh tế Đông- Tây nên dù không xây dựng hàng rào cứng vẫn đảm bảo điều kiện cho hoạt động kiểm tra, giám sát, kiểm soát của cơ quan chức năng đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. Do đó, mọi hoạt động của doanh nghiệp đầu tư vào Lao Bảo được Chính phủ quan tâm tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động. Vậy nhưng khi Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu 107/2016 ra đời đã tạo sự lúng túng, hoang mang cho các doanh nghiệp, ngay cả các cơ quan quản lý nhà nước cũng đang chờ những hướng dẫn tiếp theo của luật. 

Ông Nguyễn Văn Bình, Phó Trưởng BQL Khu Kinh tế tỉnh Quảng Trị cho rằng: “Nếu hiểu máy móc về hàng rào cứng, thì đồng nghĩa Khu KTTMĐB Lao Bảo không phải là khu phi thuế quan nên các thủ tục về thuế, hải quan tới đây sẽ khác đi. Cụ thể là không còn được hưởng miễn thuế, hoàn thuế và ưu đãi về thuế nữa. Vì vậy, chúng tôi đã tham mưu UBND tỉnh hoàn tất văn bản kiến nghị gửi Thủ tướng Chính phủ, đề nghị khi Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu 107/2016 có hiệu lực thì cần có nghị định, thông tư hướng dẫn. Ngoài việc tháo gỡ về hàng rào cứng thì cần phải có những quy định mang tính “gối đầu”, ví dụ như những dự án đang hưởng ưu đãi về thuế xuất khẩu, nhập khẩu có mức ưu đãi quy định tại luật cũ thì tiếp tục thực hiện theo mức ưu đãi cho thời gian hưởng ưu đãi còn lại của dự án hay tại khoản 1, điều 21 của luật mới cũng cần được hướng dẫn cụ thể, rõ ràng để các doanh nghiệp hiểu đúng, hiểu đủ và triển khai thực hiện đúng tinh thần của luật”.